Η δικτατορία της λαμαρίνας ή το αυτοκίνητο σα κοινωνικό εργοστάσιο

Προχθές είχε πορεία. Με ποδήλατα. Κάποια στιγμή, κι ενώ είχαμε ποδηλατήσει αρκετά, κοντοστάθηκα για λίγο. Καμία κούραση. Κανένα λαχάνιασμα. Στιφογύρισα το κεφάλι μου, στην γαλήνη των δρόμων. Στα ήσυχα κτήρια που λιάζονταν τούτη την υπέροχη Κυριακή.

Το αυτοκίνητο ήταν απών –μια υπέροχη άσκηση για να βρει κανείς τις διαφορές. Να καταλάβει ΤΗΝ διαφορά, μιας πόλης με ή χωρίς αυτοκίνητο…

Έχετε προσέξει πόσο καταθληπτικά κυριαρχεί το αμάξι στις ζωές μας; Ανεπαίσθητα έχει καταστεί κάτι σαν το Άγιο Πνεύμα –είναι παντού. Τόσο συχνά, που έχει εντυπωθεί στο μάτι μας: Πλέον, δεν βλέπουμε τα αυτοκίνητα, αλλά ΤΟ αυτοκίνητο, που έχει κάει στον αμφιβληστροειδή μας κι έχει –σα συνέπεια– μετατοπιστεί προς τα πίσω, σαν ντεκόρ στη ματιά μας.

Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, τείνοντας να μεταθέσουν την παρουσία του αυτοκινήτου στο χώρο του αυτονόητου, αυτό το αξιαγάπητο για όλους τους λαούς της υφηλίου όχημα έχει αναδειχθεί σε μείζον εργαλείο της κοινωνικής μηχανικής.

Το αυτοκίνητο ανοίγει δρόμους. Όχι για μας. Το αυτοκίνητο ανοίγει δρόμους στην αγορά. Μετασχηματίζει τα τοπία. Κατασκευάστε οπουδήποτε έναν ασφάλτινο δρόμο. Θα γίνει η κερκόπορτα απ’ όπου θα εισβάλλει το μητροπολιτικό τοπίο. Σε λίγο, με τους πιο άναρχους όρους δόμησης -μιας και τα πάντα πλέον αποφασίζονται από την βουλησιαρχία του κέρδους- θα ξεπηδήσουν βενζινάδικα, ταβέρνες και εξοχικά.

Το αυτοκίνητο επιβάλει τους δικούς του ρυθμούς στους αστικούς δημόσιους χώρους. Πώς μοιάζουν αυτοί, μετά από μια 30ετία διαρκούς πύκνωσης της κυκλοφορίας; Ουσιαστικά, συνιστούν ένα ιντερμέδιο μεταξύ δύο ιδιωτικών σημείων, στο οποίο οι οδηγοί ξεδιπλώνουν τις επιθετικές τους βουλήσεις, επιβάλοντας τις πορείες τους.

Το αυτοκίνητο είναι ταυτόχρονα μέσο μεταφοράς, και παραγωγική δύναμη: Παράγει το τεχνητό, μητροπολιτικό, αγοραίο περιβάλλον, τον τεχνόκοσμο του κεφαλαίου. Δίχως αυτό, η καπιταλιστική αναδόμηση των πόλεων δεν θα ήταν εφικτή:  θα υπήρχαν ακόμα πεζοί, πλάνητες, πλατείες, παρέες που συζητούν σ’ αυτές. Θα είχαμε περισσότερο χρόνο για τον άλλο και μεγαλύτερη επαφή με την πόλη. Με λίγα λόγια, ο χρήστης του Ι.Χ., γίνεται χρήστης ολόκληρης της πόλης, υπονομεύοντας κάθε σχέση που θα μπορούσε να αναπτυχθεί στον συλλογικό της χώρο και χρόνο.

Σκατά. Κοίταξα γύρω μου. Δίχως το αυτοκίνητο η μητρόπολη είχε φύγει από πάνω μας, από μέσα μας.

Η πορεία με δίδαξε ότι το τέλος του αυτοκινήτου θα είναι η αρχή της αστικής μας ελευθερίας.

Advertisement

Το τσαρδί μας, οι 12 φυλές του Ισραήλ, και άλλα κωλοβακτηρίδια

Ωραίος τύπος. Κβαντικός. ‘κει πατά, αλλού βρίσκεται –και μην μου ‘πείτε ότι σας μίλησε για την απελπισιά του… γιατί τούτο είναι ένα τρύκ για να γυμνάσει το ύφος του.

Τύπος που δανείζεται μισό από το ‘κατάπληκτοι’ του Σκαρίμπα, και το άλλο του μισό αριστοφανικό να κοροϊδεύει.

Τώρα μπορεί να φαντάζει στα μυαλά μας, λίγο αξιολύπητο –παθέτικ που λεν’ και στις ταινίες οι άγγλοι, με βλοσυρό το πρόσωπο, όλο σάλια.

Μα, αυτοί είναι ούτως ή άλλως σαλιάρηδες –κι εδώ δεν είναι τόσο άσχημα.

Πολιτική. Μουσική. Σινεμάδες, τεχνολογία και νευρωνικά δίκτυα. Τούτη η φάση, όπως και να το κάνουμε,  ενέχει μια κατάσταση φιλοσοφίας.

Τι με κοιτάς; Μήπως θα προτιμούσες να διαλέγεις πλακάκια για το μπάνιο με τη συμβία σου και την μαμά της;

Λαϊκή Αυτονομία

Τέχνη είναι η συμβολική αναπαράσταση του Κόσμου. Κόσμος με «Κ» κεφαλαίο, που σημαίνει το όλον –φύση, σχέση, εαυτός.

Τέχνη είναι ένας τρόπος να διατρέξει συμβολικά ο άνθρωπος ελέυθερος τον Κόσμο –και μπορεί μόνον συμβολικά διότι στην πραγματικότητα,  ο Κόσμος τον ξεπερνά και τον περιέχει.

Η Τέχνη, δηλαδή, είναι άσκηση, ανάσα ελευθερίας.

Η λαϊκή τέχνη, ήταν, είναι, ένα διάβημα των απλών ανθρώπων να κατακτήσουν και ν’ αποκτήσουν την δικηά τους πρόσληψη του Κόσμου. Μια λαϊκή ανάσα ελευθερίας. Ένα αίτημα αυτονομίας.

Το Θέαμα έχει διαστρέψει τη λαϊκή τέχνη σε πόπ. Η ποπ θρυμματίζει την ενότητα της λαϊκής τέχνης, διαχωρίζοντας τον δημιουργό από τον θεατή/ακροατή. Ο πρώτος αποξενώνεται από τον δεύτερο, ο δεύτερος αποστερείται από τα αισθητήρια και τα μέσα του πρώτου.

Η δημιουργία μαζικοποιείται, γίνεται προϊόν, και ο δημιουργός παραγωγός. Ο δε θεατής καταναλωτής. Στο τέλος του δρόμου, ο πρώτος χτυπάει το ντέφι κι ο δεύτερος λικνίζεται σαν τις δύστυχες αρκούδες της εποχής των παππούδων μας.

Το Θέαμα είναι το κλουβί μας, η ‘πόπ’ οι αλυσίδες μας κι η Μπέλλου, η κάθε Μπέλλου, μια αρχαία φωνή που μας υπαγορεύει το σχέδιο της απόδρασης.

«Εκτός από την οικονομική κρίση, υπάρχει και η μοναξιά»

Α. Χατζηχρήστος, Μην είσαι ψεύτρα δίγνωμη